maandag 18 september 2023

Ayreon * 16 september 2023, 013 - Tilburg

 


Setlist Ayreon:
March of the Machines (Tape), Age of Shadows, Comatose, Liquid Eternity, Connect the Dots, Beneath the Waves, Newborn Race, Ride the Comet, Web of Lies, The Fifth Extinction, Waking Dreams, The Truth Is in Here, Unnatural Selection, River of Time, E=mc², The Sixth Extinction, toespraak Arjen en Joost. Toegift: This Human Equation, Fate of Man en The Day That the World Breaks Down.

Een rij van meer dan 1000 meter


Start van de show

In 2017 en 2019 was ik ook bij het Ayreon spektakel geweest in 013. In 2017 ging het een om een best of show van alle negen rockopera' s en in 2019 om het dubbelalbum Electric Castle. Nu was het dus alweer de derde keer dat Arjen Anthony Lucassen live ging optreden, deze keer kwam het dubbelalbum 01011001 - Live Beneath the Waves aan bod. De hele stad Tilburg stond in het teken van de vijf uitverkochte shows, overal hingen vlaggen en andere leuke gadgets. Aan de vooravond van deze bijzondere concertreeks werd Ayreon geëerd door 013. De Nederlandse componist en multi-instrumentalist Arjen Anthony Lucassen werd vereeuwigd met zijn cd met handtekening op het gebouw, hij is nu de tweede artiest die ooit een gesigneerde cd aan de buitenkant van het 013 gebouw heeft opgehangen.


Anneke van Giersbergen


Prachtige stem

Er waren deze keer vijf optredens gepland, in eerste instantie waren het er drie. Op vrijdag, zaterdag en zondagavond maar deze waren zo snel uitverkocht dat er nog twee bij kwamen. Op de zaterdag- en zondagmiddag, voor die eerste had ik dus een kaart bemachtigd. Zo waren er dus in drie dagen tijd zo’n 15.000 mensen uit ruim vijftig landen getuige van deze concertserie. Alle campings en hotels waren volgeboekt en was het gezellig druk in het centrum en op de terrassen. Ik was deze keer in mijn eentje, niemand van mijn concertmaatjes wilde mee. Achteraf was dit ook wel weer gemakkelijk, ik reed thuis om 11:00 uur weg, parkeerde de auto in een straat op 1,5 kilometer afstand van 013 en stond om 12:15 uur in de rij voor de zaal. Hetzelfde gold voor de terugweg, ik kon lekker snel weer naar huis en had om 17:00 uur een afspraak met mijn Griekse vrienden die ik bij de twee eerdere Ayreon optredens had leren kennen. Zij waren gisteravond geweest en gingen morgenochtend weer met het vliegtuig terug naar Athene. En wat voor een rij stond er voor de deur... ik denk dat deze wel één kilometer lang was... Maar goed, het was heerlijk weer en wie kwam daar nu aan? Het was Damian Wilson die iedereen in de rij gedag kwam zeggen en ik kreeg ook nog een hand van deze topper.


Marcela Bovio en Irene Jansen op de 2e verdieping


Mooie lasershow

De aanloop naar het album was pijnlijk, aldus een interview in IO Pages (februari 2008). Lucassen scheidde en had enige tijd last van anosmie en depressie. Een nieuwe plaat zag hij destijds niet zitten, toch kwam na enige gesprekken met InsideOut Music de inspiratie. Vervolgens ging Lucassen op zoek naar musici die het wilden opnemen in zijn Electric Castle geluidsstudio in Oudenbosch. Hij vroeg onder meer Ray Wilson van Genesis, Ian Gillan van Deep Purple en David Gilmour van Pink Floyd. Hij kreeg wel contact, maar daarna bleef het stil. Een aantal musici kwam naar Oudenbosch, een aantal anderen namen de muziek in hun eigen studio op. In een interview met Aardschok gaf Lucassen aan dat de naam 01011001 een dubbelzinnige betekenis heeft. Ten eerste is het de binaire ASCII-code voor de letter Y, maar spreekt men die letter uit op z'n Engels, dan klinkt het als "why" ("waarom"). Hij stelt zich de vraag "waarom wij zo technologieverslaafd zijn, en waarom het lijkt alsof wij onze emoties verliezen".


Arjen Lucassen


Podium met meerdere verdiepingen

Het verhaal begint op de planeet Y, waar de bewoners (Forever geheten) langzaam maar zeker hun emoties verliezen, als gevolg van de alsmaar invloedrijkere technologie: emoties zijn niet meer nodig, en dus verliest de beschaving ze. Op hun eigen planeet weten ze geen oplossing te vinden voor het probleem, totdat ze op het idee komen om hun DNA, bij wijze van experiment, naar een andere planeet te sturen. Dit lukt uiteindelijk; met een komeet sturen ze hun eigen DNA richting Aarde, waaruit de mensheid vervolgens ontstaat. De mensheid is Forever 's experiment om weer emoties te kunnen beleven. Millennia ging het op Aarde goed, maar in de loop van de 21e eeuw gaat het bergafwaarts; ook de mens begint technologisch ontwikkeld te raken, en machines nemen steeds meer van het dagelijkse leven over. De mensheid ondergaat zo langzamerhand hetzelfde noodlot als Forever. Een oorlog ontstaat, en wetenschappers ontwikkelen - in een laatste wanhoopspoging - een tijdmachine die een bericht naar de middeleeuwen moet sturen om de mensheid te waarschuwen (The Final Experiment).


Daniel Gildenlöw en Brittney Slayes


Vuur en vlammen

Om iets over één uur stond ik redelijk vooraan en hoorde vlak achter mij iemand mijn naam noemen. Stond Andreas achter me, hij bleek ook al lang een grote fan van Ayreon te zijn. Klokslag half twee begon het optreden. Het gordijn viel naar beneden en enkele hoofdrolspelers kwamen één voor één het podium oplopen en toen ze met acht waren werd de rug naar het publiek gekeerd. Hier stond de naam van het album op, 01011001. Heeft op zich ook wel voordelen, het spelen van een compleet (dubbel)album. Je weet precies wat er komt en omdat ik ook deze in mijn jongere jaren vaak gedraaid heb is alles zeer herkenbaar. Natuurlijk was niet elke muzikant en zanger(es) van het album aanwezig, sommige nummers werden nu live door anderen vertolkt. Ik ga hier niet iedereen opnoemen, alleen een paar bijzonderheden. Zo zong Steve Lee van Gotthard partijen op het album bij de nummers Age of Shadows en The Sixth Extinction (helaas is de man niet meer onder ons en ging dit dus niet meer) en werd Floor Jansen door Brittney Slayes (Unleash the Archers) vervangen, die dit trouwens verrassend goed deed.


Gitarist Timo Somers


Tom S. Englund van Evergrey

Voor dit optreden werd een nieuw surroundsysteem gebruikt, zo hoorde je het geluid soms ook “van achteren” komen, de effecten leenden zich natuurlijk uitstekend voor deze surroundweergave. Inmiddels lijkt de Arjen Lucassen wel over zijn ergste podiumvrees heen te zijn, oefening baart kunst zullen we maar zeggen. Hij was in 1995 gestart met zijn concept platen onder de naam Ayreon en het was nooit de bedoeling geweest om dit live ten uitvoer te gaan brengen. Maar toch (er wordt gezegd dat de vriendin van Arjen daar een grote rol in heeft gespeeld) is dit inmiddels een zeer groot succes geworden en doet de man twee nummers (Connect The Dots en The Truth Is In Here (met Liselotte Hegt)) en komt aan het einde ook nog met een toespraak. Het podium is wat minder aangekleed dan de vorige keren maar bestaat nu uit meerdere niveaus. Geeft een geweldig effect, op de diverse verdiepingen staan muzikanten, zangeressen en zangers.


Simone Simons


Zangeres van Epica

Ook nu werd het weer een zeer onderhoudende show, de “band” bestaat uit toetsenist en muzikale regisseur Joost van den Broek, gitaristen Marcel Coenen en Timo Somers, bassist Johan van Stratum, drummer Ed Warby, violist Ben Mathot, cellist Jurriaan van Westerveld en Jeroen Goossens op de fluit. Het achtergrondkoor, nou ja achtergrond…, wordt gevormd door Marcela Bovio, Irene Jansen en Jan Willem Ketelaars. De dames komen later in de show ook nog naar beneden en worden ook nog even in de schijnwerpers gezet. De hoofdrolspelers bestaan uit John Jaycee Cuijpers (Praying Mantis, Battleroar), Damian Wilson (Landmarq, Threshold, Arena), Brittney Slayes (Unleash The Archers), Simone Simons (Epica), Marjan Welman (Autumn, Vetrar Draugurinn), Jonas Renkse (Katatonia), Tom Englund (Evergrey), Daniel Gildenlöw (Pain Of Salvation), Michael Mills (Toehider) en de Belgische Maggy Luyten (diverse projecten).


Web of Lies


Ben Mathot op viool en Jurriaan van Westerveld op cello

Mooie rustmomenten waren er ook, zoals Simone Simons die Web of Lies zong, het enige nummer van het album dat zij ooit had gedaan. Mede daarom (denk Ik) was er bij de toegift van drie nummers ook nog eentje ingeruimd voor Simone, het nummer This Human Equation (dit zingt zij oorspronkelijk ook op het album Transitus uit 2020). Eigenlijk was het één groot hoogtepunt waarin voor mij de geweldige zang van John Jaycee Cuijpers, Damian Wilson, Jonas Renkse, Brittney Slayes, Anneke van Giesbergen en Marjan Welman me zeer regelmatig kippenvel bezorgden. Marjan is wat mij betreft een nogal onderschatte zangeres met een hele fijne stem, zij deed het nummer E = MC2 in een duet met Wudstik. Na het complete album gaf Arjen nog een toespraak met de nodige dankwoorden aan alle medewerkenden en ook aan ons, de zogenaamde Ayreonauts. Ook Joost van den Broek werd nog in het zonnetje gezet en er werd afgesloten met een toegift van drie nummers.


Klonk erg lekker


Arjen komt binnen op een bed

Bij het tweede nummer van de toegift nam ik langzaam afscheid, ik had tenslotte afgesproken met mijn Griekse Ayreon vrienden uit Athene. Ik was iets voor vijven bij hotel Mitland en het werd een warm weerzien met Irene en Bill Skourtopoulos. We reden naar de Heeren van Maarssen waar we een biertje dronken en een hapje aten. Er werden allerlei leuke herinneringen opgehaald en ook werd de show van Ayreon nog tot het laatste draadje ontleedt. Na een lekker dessert reden we nog even naar de Vecht waar we een kleine wandeling maakten door de parken en langs de rivier. Mijn Griekse vrienden vergaapten zich aan de grote buitenhuizen zoals Doornburgh, Herteveld en Goudestein. Daarna was het tijd om weer terug te gaan naar hotel Mitland, het werd immers al donker. Na het afscheid reed ik weer naar huis na een zeer geslaagde dag, nu maar kijken of Arjen Lucassen over enkele jaren weer met iets “nieuws” op de proppen komt.


Samen met Liselotte Hegt


Marcela Bovio (Stream of Passion)


Irene Jansen en Marcela


Nog een keer


Vol podium


Marjan Welman


En nog een keer Marjan Welman


Einde van de reguliere show


Proost met mijn Griekse vrienden op een mooie dag!


Ayreon - River of Time